Ο σουηδός σκηνοθέτης Ρόι Άντερσον / Roy Andersson είναι μια σπάνια περίπτωση δημιουργού: πολυβραβευμένος, με μοναδικό, άμεσα αναγνωρίσιμο στυλ, χτίζει ένα κινηματογραφικό σύμπαν παράξενο αλλά τόσο γοητευτικό, σήμα κατατεθέν σε όλη την πορεία του.


Σχολαστικός και ακριβής, μέσα σε πάνω από σαράντα χρόνια καριέρας, έχει υπογράψει μόλις πέντε μεγάλου μήκους ταινίες, οι οποίες προβλήθηκαν στο αφιέρωμα που πραγματοποίησε φέτος το 55ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης - στη δε τελετή λήξης θα προβληθεί η τελευταία ταινία του Αντερσον, «Ένα περιστέρι έκατσε σε ένα κλαδί, συλλογιζόμενο την ύπαρξή του» (Χρυσός Λέων στο φεστιβάλ Βενετίας).

Εκεί όπου η τραγωδία συναντά την κωμωδία, γεννιέται το σινεμά του Άντερσον. Σαρκαστικός, σουρεαλιστής, οπαδός του στοιχείου του παραλόγου, είναι ταυτόχρονα και ένας μεγάλος ουμανιστής. Εξαιρετικά επιμελής, στήνει με απόλυτη ακρίβεια τα πλάνα του, σαν πίνακες ζωγραφικής, και μέσα σε αυτά τοποθετεί τους χαρακτήρες του: κατά βάση καθημερινούς ανθρώπους, συνήθως ανέκφραστους, αλλά γεμάτους ζεστασιά κάτω από την ψυχρή επιφάνεια.

Ο Άντερσον εμπνέεται από οτιδήποτε μπορεί να βρει θέση στον ιδιοσυγκρασιακό κόσμο του, αλλά κυρίως από την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη. Έκανε το ντεμπούτο του το 1970 με το φιλμ «Μια ερωτική ιστορία», όπου επηρεασμένος από το τσέχικο νέο κύμα, αφηγείται την ιστορία αγάπης δύο εφήβων και την αντίδραση των οικείων τους. Η ταινία απέσπασε τέσσερα βραβεία στο φεστιβάλ Βερολίνου και τον έκανε ευρέως γνωστό σε κοινό και κριτικούς. Ωστόσο, αμέσως μετά ο σκηνοθέτης αποσύρθηκε για ένα διάστημα και επέστρεψε στη σκηνοθεσία με το φιλμ «Γκίλιαπ» (1975), μια παράδοξη μείξη κινηματογραφικών ειδών που όμως στάθηκε εμπορική και καλλιτεχνική αποτυχία.

Στη συνέχεια, ίδρυσε την περίφημη στην πατρίδα του εταιρεία παραγωγής Studio 24 και στράφηκε στη σκηνοθεσία διαφημιστικών (έχει κάνει πάνω από 400).

Στον κινηματογράφο επέστρεψε θριαμβευτικά έπειτα από 25 χρόνια, με την ταινία «Τραγούδια από τον δεύτερο όροφο» (2000, βραβείο επιτροπής στο φεστιβάλ Καννών), μια συρραφή επεισοδίων με ετερόκλητους χαρακτήρες, όπου ο Άντερσον σατιρίζει με μαύρο χιούμορ την παράνοια του μοντέρνου κόσμου σε μια χαώδη μητρόπολη.

Η ταινία «Εσείς οι ζωντανοί» (2007) διερευνά το μυστήριο της ζωής μέσα από τις ιστορίες ανθρώπων σε σύγχυση, ισορροπώντας ανάμεσα στην απαισιοδοξία αλλά και μια αχτίδα ελπίδας. Η πρόσφατη, επίσης σπονδυλωτή ταινία του Άντερσον «Ένα περιστέρι έκατσε σε ένα κλαδί, συλλογιζόμενο την ύπαρξή του» ολοκληρώνει την τριλογία του σκηνοθέτη με θέμα «το να είσαι άνθρωπος», αγγίζοντας διαχρονικές θεματικές, όπως η θνητότητα, τα γηρατειά και η αγάπη.